Algemene beschouwingen, begroting 2014
Toen de PvdA 4 jaar geleden als collegevormende partij aantrad, wilden we dolgraag verder invulling geven aan de ambities zoals deze zijn verwoord in de strategische visie “Geef vorm aan Vaals”. Het belangrijkste uitgangspunt voor de PvdA was daarbij dat we dat samen, dus raadsbreed, zouden doen. Niet alle partijen begrepen dit in eerste instantie. Zo stelde Burgerbelang destijds dat:“De collegevormende partijen een Hühnerhaufen zonder haan zijn” en “dat we ons als een coalitie moesten gaan gedragen”. Of men daarmee bedoelde dat we de meerderheid in de raad hebben en dus ons politiek akkoord erdoorheen zouden kunnen duwen, weet ik niet. Maar de PvdA hecht waarde aan democratisch genomen besluiten en daarmee bedoelen we niet een democratie gebaseerd op een dictatuur van de meerderheid.
De PvdA is een fractie voor alle mensen in onze gemeente, maar zeker voor diegene die het moeilijk hebben . De landelijke slogan van de PvdA luidt: “Nederland sterker en socialer.” Wanneer de PvdA terug kijkt op de afgelopen 4 jaren, dan moeten we concluderen dat Vaals nog steeds een sterke en sociale gemeente is. Sterk: onze gemeente is een financieel gezonde gemeente, dat bevestigd ook de provincie.Sociaal: iedereen kan meedoen in onze gemeente. We laten “Niemand buiten de boot laten vallen”.
Vaals is een aantrekkelijke woon- en leefgemeente. Onze strategische ambities zijn springlevend. Dit is te danken aan het feit dat de afgelopen jaren heel veel besluiten overwegend raadsbreed of zelfs unaniem zijn aangenomen. Zoals bijvoorbeeld: andere aanpak binnen Pentasz, de startersregeling, de voorgenomen herinrichting Koningin Julianaplein, de nieuwe brandweerkazerne, het armoede- en instroombeleid , de samenwerking met Gulpen-Wittem en Aken, de lening aan voetbalvereniging Rood-Groen LVC’01 …..
Natuurlijk ging dit niet altijd zonder slag of stoot. Menig avond werd er tot in de kleine uurtjes stevig gediscussieerd. Maar zo hoort het ook: elkaar op basis van argumenten overtuigen, proberen tot een compromis te komen ongeacht de politieke achtergrond. Vrijwel alle partijen hebben hier de afgelopen 4 jaar aan bijgedragen, met uitzondering van één fractie: men stemde consequent tegen voorstellen, men ging eerder naar huis of men verscheen überhaupt niet tijdens de raadsvergadering.
Wij, de PvdA, hebben onze verantwoordelijkheid steeds genomen ook al was dit mede op basis van de landelijke ontwikkelingen niet altijd eenvoudig. Dat zal ook de komende jaren het geval zijn. Daar kunnen we met zijn allen niet omheen. Iedereen zal een stap terug moeten doen: overheden, waaronder de gemeente Vaals, maar ook onze inwoners. Maar ondanks dat we ons geld maar één keer konden uitgeven en dat we ervoor moesten waken dat onze financiën op orde bleven, zijn er zoals genoemd veel zaken die we hebben weten te realiseren. Dit kon omdat er onder andere besluiten geheel terug gedraaid werden , projecten zoals het groenstructuurplan werden getemporiseerd of reeds gevoteerde kredieten werden heroverwogen. Een goed voorbeeld is de bestrating van de Maastrichterlaan: in plaats van een miljoen euro hieraan te besteden, zoals de vorige raad wilde, hebben wij daar 350.000 euro aan uitgegeven. En er ligt nu toch een kwalitatief goede bestrating met de gewenste uitstraling. Evenzo is de realisatie van het activiteitenplein hiervan een goed voorbeeld.
Ook werd versterkt ingezet op het binnenhalen van provinciale subsidies, bijvoorbeeld voor de renovatie van de Obelisk:een beeldbepalend monument in onze gemeente dat eindelijk in oude glorie hersteld is. Of voor het realiseren van de vrijwilligerscentrale, een belangrijk project binnen de kanteling van de WMO en het activeren van mensen in de bijstand. De lokale belastingen werden onder de loep genomen, met als resultaat dat Vaals vorig jaar de rode lantaren heeft afgegeven en we dit jaar een van de goedkopere gemeentes in het Heuvelland zijn. En last but-not-least is gebleken dat we in financieel moeilijke tijden creatief zijn: onze maatwerkaanpak, welke tot uiting komt in projecten zoals “Vaals Helpt” en “Vaals Werkt”, is hiervan een voorbeeld. Deze creatieve aanpak is ook een voorbeeld voor omliggende gemeenten. Ons gezondheidsbeleid, dat mede vorm krijgt door het project “Vaals Beweegt”, is zelfs in de landelijke top 5 geëindigd. De GGD Zuid-Limburg heeft ons namens de verbonden gemeenten voorgedragen. Hier kunnen we uitermate trots op zijn.
De voorliggende begroting is wat de PvdA betreft een goed vervolg op de koers die wij de afgelopen jaren samen hebben ingezet en geconcretiseerd hebben: ombuigen, vernieuwen en vooral ook investeren om een sterke en sociale gemeente te blijven: een aantrekkelijke gemeente waarin het prima wonen, werken en leven is. Zover ons bekend is, is onze gemeente een van de weinige gemeenten in het Heuvelland die een sluitende meerjarige begroting heeft opgesteld zonder eventuele pijnlijke keuzes aan een nieuwe raad over te laten. Indien er volgend jaar echter opnieuw bezuinigd dient te worden, dan doen we dat, dan gaan we weer met elkaar de uitdaging aan om dit met de minst mogelijke schade uit te voeren. Keuzes maken, daar zijn we voor.
De kengetallen met betrekking tot de sociaal economische verschillen in onze gemeente stemmen ons niet vrolijk. Door de gemiddeld lage sociaal economische status ligt de armoedeval op de loer. Vooral de mensen die net rond de 110% inkomensgrens bivakkeren komen hierdoor in de knel te zitten. Nu zijn niet alle regelingen voor deze doelgroep mogelijk omdat daar wettelijke kaders aan vast zitten. Toch wil de PvdA op zoek naar mogelijkheden om ook voor deze groep een aantal voorzieningen gemakkelijker bereikbaar te maken. Het Jeugdcultuur- en Jeugdsportfonds bieden mogelijkheden om ook nog eens op specifieke beleidsterreinen gelden in te zetten zonder dat deze mogelijk voor andere doeleinden gebruikt worden. Ook kleine ondernemers, waarvan sommige onder een armoededrempel vallen, zouden geholpen moeten worden. Voor al deze regelingen geldt natuurlijk ook dat de stappen uit de verantwoordelijkheidsladder leidend zijn. De weg gaat dus vanuit jezelf, via je netwerk naar de professionals in je directe omgeving en tot slot naar de specialisten die aan het einde van een traject een soort van eind vangnet vormen. De vragen die het sociale domein in de toekomst aan ons als gemeenschapvraagt zullen via deze weg getackeld moeten worden. “Het is de tegenwind die de vlieger doet stijgen”, aldus een Chinese wijsheid.
Tegenwind niet alleen omdat er op basis van de decentralisaties financiële taakstellingen gerealiseerd moeten worden, waarvan we nu slecht een globale inschatting kunnen maken. Maar ook tegenwind omdat we meer van de mede mens vragen. Het is niet meer vanzelf sprekend dat we iets krijgen omdat we er recht op hebben of omdat het er is. We gaan steeds meer naar het resultaat kijken en ons de vraag stellen hoe kunnen we dat bereiken. Deze kanteling zal in de komende jaren ook van het gemeentebestuur duidelijke standpunten en dien ten gevolge duidelijke keuzes vragen en zelfs eisen.Jeugd, ouderen en mensen met beperkingen verdienen onze speciale aandacht. De aandacht van ons allemaal, daar moeten we als gemeenschap achter gaan staan. Dit vraagt naast geld, kennis en vaardigheden vooral creatief denken en handelen om de voorzieningen op een goed peil te houden. Hier wil de PvdA zich de komende jaren hard voor maken.
De jeugd heeft de toekomst, ook in onze gemeente. Daarbij past beleid dat zorgt voor een optimale ontwikkeling voor jeugdigen, van baby tot (jong)volwassenen. Dat begint bij het realiseren van een stimulerende opvoedomgeving voor het kind, zowel thuis, op school als in de woonbuurt. Zo onstaat een omgeving waarin het kind zich veilig en prettig voelt en optimaal tot zijn recht kan komen. Ouders hebben in onze gemeente meerdere mogelijkheden om kinderen naar een peuterspeelzaal of basisschool te laten gaan. Maar vanwege de ontgroening en het kabinetsbeleid heeft een van de onderwijsinstellingen in onze gemeente een drastische keuze gemaakt. Kwaliteit van onderwijs moet voor gaan voor kwantiteit. De PvdA streeft ernaar om in de kernen Vaals en Vijlen de basisschool te behouden, maar de toekomst moet uitwijzen of dit mogelijk blijft. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat buitenspelen een positief effect heeft op de sociaal-emotionele, verstandelijke en motorische ontwikkeling van kinderen, op het gezin, op de leefbaarheid in de buurt en op de langere termijn ook op de gezondheid. Naast vooral ook heel leuk, is buiten spelen goed voor kinderen; daaraan twijfelt niemand. Kinderen van nu hebben helaas minder bewegingsvrijheid, omdat vrije speelruimte niet meer vanzelfsprekend is. De PvdA heeft al tijdens de behandeling van de kadernota gepleit voor een kritische blik op de huidige speelvoorzieningen en inrichting van de openbare ruimte. De oude kern Vaals is amper geschikt voor spelende kinderen en de speelplek “Het kraaienbosje” wordt nauwelijks gebruikt door de kinderen omdat er te weinig sociale controle is, te veel windoverlast is en de speelplek wordt regelmatig als hondenuitlaatplek gebruikt. Dit leidt ertoe dat speeltoestellen in verval geraken, met kapitaalvernietiging ten gevolg. Uit de voorliggende begroting blijkt niet dat het college gehoor heeft gegeven aan onze oproep. Of blijft een en ander zoals gevraagd binnen de bestaande budgetten en is zodoende niet apart vermeld in de begroting?
Sociale activering en vrijwilligerswerk waren de afgelopen jaren speerpunten van het beleid en zullen ook de komende jaren, gezien de verschillende decentralisaties, een prominente plaats moeten behouden in ons beleid. De verschillende projecten (“Vaals werkt”, “Vaals helpt”) zijn zoals gezegd een voorbeeld voor andere gemeentes. En daar kunnen we trots op zijn. Soms zijn er ook ander gemeenten waarvan wij nog iets kunnen opsteken, zoals bijvoorbeeld de Venlose aanpak om de jeugdwerkeloosheid terug te dringen. In de krant lazen we dat deze aanpak ook in Maastricht uitgevoerd gaat worden en omdat er momenteel gesprekken gaande zijn om tot een gemeenschappelijke dienst te komen, lijkt het ons voor de hand liggend dat ook wij onderzoeken of deze aanpak voor onze jeugdige werkelozen geschikt is. We zullen daartoe dan ook een motie indienen. Door de samenwerking tussen de gemeente, de provincie en Wallas Concepts in de vorm van “stichting tURBINe” en door het vaststellen van het BP Selzerbeek, worden startende ondernemers ondersteunt en is er ruimte voor nieuwe initiatieven en werkgelegenheid. De PvdA vraagt zich echter af hoe de genoemde planning van producten en activiteiten gemonitord wordt. Kan het college ons hierover duidelijkheid verschaffen?
In de begroting kunnen we lezen dat de reserve armoedebeleid bijna leeg is. Gezien de sociaal-economische cijfers in onze gemeente en de nog steeds voortdurende crisis, is het niet alleen van belang deze reserve weer aan te vullen, maar ook dat het bestaande beleid gecontinueerd en geïntensiveerd wordt. De meeste werkgelegenheid in onze gemeente is gelegen in de toeristische sector. Daarom is het van belang dat hier, zoals het college stelt, euregionaal samengewerkt wordt. Het plan van onze Waalse zuiderburen om een windmolenpark te realiseren naast ons 5 sterrenlandschap, vraagt dan ook om een reactie vanuit deze gemeente. Wij zijn voorstander van het opwekken van duurzame energie, maar dat kan ook op manieren die minder ingrijpend zijn voor de natuur en de beleving van natuur
De PvdA steunt beleid dat gericht is op een goed woonklimaat voor iedereen. De samenwerking met oa de Woningstichting Vaals is hierbij van essentieel belang. We willen jongeren aan onze gemeente binden en we streven ernaar ouderen zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving te kunnen laten wonen. De startersregeling dient dan ook behouden te blijven. Verder heeft de PvdA al vaker laten weten voorstander te zijn van een tweede WoZoCo in het Von Clermontpark. Naast het feit dat het bestemmingsplan Selzerbeek de mogelijkheid tot studentenhuisvesting biedt, zijn we tevens voorstander van gespreide studentenhuisvesting. Daarbij is het van belang dat particuliere woningbezitters hieraan meewerken. Gezien het feit dat grote beeldbepalende gebouwen in het historische hart van de kern Vaals al geruime tijd leegstaan, vragen wij ons af de stichting tURBINe ook behulpzaam kan zijn om vraag en aanbod met betrekking tot studentenhuisvesting te matchen? Het Centrumplan wordt steeds concreter, de reconstructie van de Maastrichterlaan is volop aan de gang, de herinrichting van het Koningin Julianaplein gaat volgend jaar beginnen, monumenten en beeldbepalende gebouwen worden in oude glorie hersteld of worden vanaf volgend jaar dmv een gemeentelijk monumentenbeleid beschermd zodat ze behouden blijven voor de generaties na ons. De PvdA is hier uitermate tevreden over.
Met betrekking tot het Groenstructuurplan en het voorstel van het college dit ‘on hold’ te zetten, kunnen wij als PvdA niet instemmen. Dit plan is van wezenlijk belang om onze ambitie uit de strategische visie met betrekking tot “een aantrekkelijke woonomgeving en het versterken van onze toeristische uitstraling” tot uiting te laten komen. We hebben in deze raadsperiode reeds besloten een en ander te temporiseren en daarbij moet het wat ons betreft blijven. We zullen daarom deze voorgenomen bezuiniging amenderen. De PvdA wil echter ook niet dat er bezuinigd wordt op het onderhoud van ons groen. Daarom steunen wij het voorstel van het college om de onkruid- bestrijding vooralsnog op de huidige manier te blijven doen. Wellicht dat er nog creatieve oplossingen zijn om het groen te onderhouden. In andere gemeentes wordt geëxperimenteerd met “wijkdeals”, een deal waarbij bewoners een deel van het onderhoud/beheer op zich nemen en daarbij een tegenprestatie van de gemeente mogen vragen. Wij verzoeken het college dan ook met een voorstel hieromtrent terug te komen.
Bij een goede dienstverlening staat de burger centraal, de gemeente moet laagdrempelig voor iedereen bereikbaar zijn. Wij zijn goed op weg dit continue proces te verbeteren en aan te passen aan de moderne tijd. Steeds meer zaken kunnen digitaal opgepakt worden. Maar ook het persoonlijk te woord staan van onze burgers vinden wij van essentieel belang. De wetgeving wordt steeds ingewikkelder en niet iedereen kan wijs worden uit het web van allerlei rechten en plichten. Het van “buiten naar binnen werken”, “keukentafelgesprekken voeren” en diverse maatregelen binnen het armoedebeleid zijn dan ook speerpunten voor de PvdA. Vaals is naast een sociale ,sterke, internationale en groene gemeente ook een veilige gemeente. Dit wordt mede vormgegeven door de aanwezigheid van de Buitengewoon OpsporingsAmbtenaars, de inzet van de zogenoemde Flexteams, onze vrijwillige brandweer, de inrichting van de openbare ruimte inclusief openbare verlichting.
Er bestaat een Keniaans gezegde: “Als je snel wilt zijn, moet je alleen gaan, als je aan wilt komen moet je samen gaan”. Wij onderkennen allemaal dat het aangaan van strategische allianties van wezenlijk belang is om wettelijke taken en eigen ambities adequaat te kunnen uitvoeren. De afgelopen jaren hebben we dan ook intensief samengewerkt met verschillende partners: burgers, andere overheden in het binnen en buitenland, plaatselijke ondernemers enz. Dit dient wat onze fractie betreft inde komende jaren geïntensiveerd te worden.
De provincie heeft de eerste kaders voor de openbaar vervoer-concessie in onze gemeente bekend gemaakt. De PvdA fractie maakt zich , net als andere fracties, zorgen om het verdwijnen van busverbindingen in de kleinere kernen. We willen de mogelijkheid om toekomstig met buurt- en /of wensbussen te werken niet meteen van de hand wijzen, maar dit kan dan, wat de PvdA betreft, eigenlijk alleen maar onder de voorwaarde dat er professionele opgeleide chauffeurs worden ingezet. Ook is de PvdA van mening dat voor onze inwoners een goede internationale busverbinding van wezenlijk belang is om te participeren, zo lang mogelijk zelfstandig te wonen en te werken. Deelt het college onze opvattingen en hoe denken zij dit bij de provincie kenbaar te maken?
Tot slot, wil ik namens de PvdA nogmaals benadrukken dat deze raad de afgelopen jaren in gezamenlijkheid “Vorm heeft gegeven aan een sterker en socialer Vaals”.De resultaten bewijzen dat we met de integrale en vaak gedurfde aanpak op de juiste weg zijn en het zou dan ook doodzonde zijn wanneer we deze weg niet samen blijven volgen.
